Ir al contenido

Desincusa

De Biquipedia
(Reendrezau dende Enchaquia)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Desincusa[1][2][3][4], desencusa[5], sencusa[2], achaquia[6], enchaquia u inchaquia[7] ye una razón falsa que s'exposa pa negar-se a fer una cosa u pa chustificar una acción u conducta mal vista por os observadors. Con una desincusa u enchaquia s'amaga o verdadero proposito y se mira d'evitar as consecuencias negativas u sancions por una acción.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

A parola desincusa y as suyas variants se distribuyen por l'aragonés oriental y son d'orichen romanz, relacionadas con o verbo escusar (derivau d'o latín EXCUSARE). A parola achaquia y as suyas variants son arabismos, son bien documentadas en aragonés medieval y romanz navarro, y perviven actualment en aragonés occidental, en basco (aitzakia), y en castellano de Bilbau. En aragonés medieval existiba tamién o verbo derivau achaquiar. En cheso ye documentada a frase mal no vienga que achaquia no tienga.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Blas Gabarda, F. y Romanos Hernando, F.: El aragonés de Baixo Peñas. 2005, Gara d'Edizions, p 82.
  2. 2,0 2,1 (es) BLAS GABARDA, Fernando y ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. ISBN978-84-8094-061-0 p 207.
  3. (es) Ángel Ballarín Cornel: Diccionario del Benasqués. Institución Fernando el Católico, Zaragoza, segunda edición 1978. p 118.
  4. (es) Mascaray Sin, Bienvenido: Vocabulario del habla de Campo (Ribagorza, Huesca). Xordica Editorial, 2014. p 140.
  5. (an) Torrodellas Español, Cleto: Cleto Torrodellas. Versos y romances en ribagorzano. Introducción, notas y vocabulario por Francho Nagore. Uesca: Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa, 1979 (2nda edición ixamplada en 1988).
  6. (es) Rosa Coarasa: Diccionario cheso.
  7. (es) Fernando Romanos Hernando: Al límite. La pervivencia del aragonés en las comarcas del norte de Zaragoza. Diputación de Zaragoza, 2003.