Ozono

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Esquema de molecla d'ozono.

L'ozono (O3), ye una substancia simple que presenta moleclas formadas por tres atomos d'oxicheno que ye gasiosa a temperatura ambient. A suya presencia natural en a estratosfera permite aturar a més gran part d'os rayos ultravioleta y permitir a existencia de vida en tierra firme. L'ozono se presenta en l'atmosfera terrestre en una proporción menor de 0,05 ppm. A suya presencia excesiva en a troposfera se considera perchidiciosa y se desviene como un efecto de contaminación a escala local. Se puet fer servir como desinfectant.

A més gran part de l'ozono ye en a estratosfera, concentrando-se sobre tot entre os 15 km y os 30 km d'altura, abundando més en os 25 km d'altura. A part d'a estratosfera que bi ha entre os 15 km y os 60 km recibe a denominación d'ozonosfera, y presenta un espesor variable dependendo d'a latitut, maximo en o ecuador y minimo en os polos. L'ozono ye transportau dende un puesto d'atro por l'acción d'as corrients d'a estratosfera.

A formación de l'ozono en a estratosfera yera en equilibrio natural con a suya destrucción. A contaminación con CFCs como o freón ha crebau este equilibrio y a cantidat d'ozono ha minguau muito en os polos, problema medioambiental conoixiu como "forato d'a napa d'ozono".

Bibliografía

• (es) Diodora Calvo Aldea, Maria Teresa Molina Álvarez, Joaquín Salvachúa Rodríguez: Ciencias de la tierra y medioambientales. 2º Bachilleraro. 2010 McGraw-Hill.