Ir al contenido

Murinae

De Biquipedia
(Reendrezau dende Zorz)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Murinae
Ratos
Ratos d'a especie Mus musculus.
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Mammalia
Orden: Rodentia
Superfamilia: Muroidea
Familia: Muridae
Subfamilia: Murinae
Cheneros
  • Se veiga o texto

Murinae (Illiger, 1811) ye una subfamilia taxonomica adintro d'a familia Muridae, de mamiferos radedors de mida chiquilina, compuesta per alto u baixo meyo millar d'especies descriptas, anque lo numer d'especies que se i concaben ha gosau variar en os zaguers anyos como consecuencia d'as diferents revisions taxonomicas que bels autors en son feito.

Zoonimia[editar | modificar o codigo]

En aragonés, o zoonimo que se gosa emplegar ta designar a istes animals ye ratos[1][2][3] u ratons[1][2][3] (as dos dimanan d'o latín Rattus, «rata»), anque puntualment s'ha puesto reconoixer o termino zorz[1][2][3] en a val d'Echo.[4] Paralelament con iste, y tamién d'orichens etimolochicos escuros, se documenta os termins suri y churi exclusivament en as vals d'Ansó[1][3] y d'Echo,[1][3] anque significativament apareix tamién con iste nombre, huei tan rinconau, en o Libro d'el Trasoro,[5] podendo-se entender alavez que talment hese estau mas cheneral en belaltros tiempos:

Paniquesa es una chica bestia mas luenga que un lirón, e prende los lirones o soris e la culebra; mas cuando ella se combat [...]

L'adaptación recomendada d'a parola latina «murinae», en as luengas romances, gosa estar «murins / murinos» que literalment significa «relativos con o rato». En especial perque a especie Mus musculus se gosa emplegar como animal d'experimentación, «murín» tamién ye un alchectivo que conoix muito uso en a bibliografía cientifica en as luengas latinas ta referir-se a cosas que se relacionan con ixe animal u que en dimanan.

Cheneros[editar | modificar o codigo]

Se i clasefican: Abditomys - Abeomelomys - Aethomys - Anisomys - Anonymomys - †Antemus - †Anthracomys - Apodemus - Apomys - Archboldomys - Arvicanthis - Baiyankamys - Bandicota - Batomys - †Beremendimys - Berylmys - Bullimus - Bunomys - †Canariomys - Carpomys - †Castillomys - †Castromys - †Chardinomys - Chiromyscus - Chiropodomys - Chiruromys - Chrotomys - Coccymys - Colomys - Conilurus - Coryphomys - Crateromys - Cremnomys - Crossomys - Crunomys - Dacnomys - Dasymys - Dephomys - Desmomys - †Dilatomys - Diomys - Diplothrix - Echiothrix - Eropeplus - †Euryotomys - Golunda - Grammomys - Hadromys - Haeromys - Hapalomys - Heimyscus - †Hooijeromys - †Huaxiamys - †Huerzelerimys - Hybomys - Hydromys - Hylomyscus - Hyomys - Kadarsanomys - Komodomys - †Kritimys - Lamottemys - Leggadina - Lemniscomys - Lenomys - Lenothrix - Leopoldamys - Leporillus - Leptomys - Limnomys - †Linomys - Lorentzimys - Macruromys - Madromys - Malacomys - Mallomys - †Malpaisomys - Mammelomys - Margaretamys - Mastacomys - Mastomys - Maxomys - Melasmothrix - Melomys - Mesembriomys - Micaelamys - Microhydromys - Micromys - †Mikrotia - Millardia - Mirzamys - Muriculus - Mus - Musseromys - Mylomys - Myomyscus - Myotomys - Nesokia - Nilopegamys - Niviventer - Notomys - Oenomys - †Orientalomys - Otomys - Palawanomys - Papagomys - †Paraethomys - Parahydromys - Paraleptomys - Paramelomys - †Parapelomys - †Parapodemus - Paruromys - Paulamys - Pelomys - Phloeomys - Pithecheir - Pithecheirops - Pogonomelomys - Pogonomys - Praomys - †Progonomys - Protochromys - Pseudohydromys - Pseudomys - †Qianomys - †Ratchaburimys - Rattus - Rhabdomys - †Rhagamys - †Rhagapodemus - Rhynchomys - Saxatilomys - †Saidomys - Solomys - Sommeromys - Spelaeomys - Srilankamys - Stenocephalemys - †Stephanomys - Stochomys - Sundamys - Taeromys - Tarsomys - Tateomys - Thallomys - Thamnomys - Tokudaia - Tonkinomys - Tryphomys - Uromys - Vandeleuria - Vernaya - †Wushanomys - Xenuromys - Xeromys - †Yunomys - Zelotomys - Zyzomys

Imáchens[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-89862-35-7
  2. 2,0 2,1 2,2 (an)(es) MARTÍNEZ RUIZ, Antonio, Vocabulario básico bilingüe Aragonés-Castellano y Castellano-Aragonés (3ª Ed.); Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa. Uesca, 2008. ISBN 978-84-95997-31-9
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 (an)(es) ANDOLZ CANELA, Rafael, Diccionario Aragonés, Aragonés-Castellano Castellano-Aragonés (5ª Ed.); Mira Editores. Zaragoza 2004. ISBN 84-8465-160-6
  4. (es) MONEVA y PUYOL, Juan, Vocabulario de Aragón. Xordica Editorial. Zaragoza, 2004. ISBN 84-88920-97-0
  5. (an) O Libro d'el Trasoro; manuscripto d'o s. XIII tradueito a l'aragonés arredol de l'anyo 1400. Actualment, sen puede consultar fragmentos a traviés d'a ferramienta Google Books, (es) astí

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]