Sudán d'o Sud

	Republica de Sudán d'o Sud; Republic of South Sudan
(En detalle)	(En detalle)
	Lema nacional: Justice, Liberty, Prosperity; (anglés; Chusticia, Libertat, Progreso)
	Himno nacional:
	Situación de Sudán d'o Sud
Capital	Juba
Mayor ciudat
Idiomas oficials	Anglés
Forma de gubierno President; Vicepresident	Republica ; Salva Kiir Mayardit; Riek Machar
Fundación; • Autonomía ; • Independencia	; 9 de chulio de 2005 ; 9 de chulio de 2011
Superficie; • Total	Posición 45º; 619.745 km²
Población; • Total	Posición º; 8.260.490 (2008)
PIB (PPA); • Total ([[]]); • PIB per capita	Posición º; ;
Moneda	Libra sudanesa (SDG)
Chentilicio	Sudsudanés/a
Zona horaria	UTC+3
Dominio d'Internet
Codigo telefonico	+
Prefixo radiofonico
Codigo ISO
	Miembro de: UA, ONU

Sudán d'o Sud, (oficialment, en anglés, Republic of South Sudan) ye un estau sobirán^[1] ubicato en o centro d'Africa, con capital en a ciudat de Juba. Sudán d'o Sud muga con Sudán por o norte; Etiopía por l'este; Kenya, Uganda y a Republica Democratica d'o Congo por o sud; y a Republica Centroafricana por l'ueste.

O gubierno sudanés permitió l'autonomía d'a rechión por l'amplo Alcuerdo de Paz sinyato o 9 de chinero de 2005 en Naivasha (Kenya) con l'Exercito de Liberación d'o Pueblo Sudanés establito por John Garang, mirando de rematar a Segunda Guerra Civil Sudanesa. O 9 de chinero de 2011 se i celebró un referendum ta decidir sobre a suya deseparación de Sudán. O resultato estió d'un 99% a favor d'a independencia, por lo que o 9 de chulio de 2011 s'establió o nuevo estau, 6 anyos dimpués de l'Alcuerdo de Paz.^[1]

Cheografía[editar | modificar o codigo]

As barreras cheograficas protechioron o sud de Sudán de l'abance d'o norte, de predominio islamico, fendo que se conservase l'herencio cultural, tradicions y estructuras politicas d'o sud.

Sudán d'o Sud incluye a gran rechión pantanosa Sudd formata por o Nilo Blanco, localment dito Bahr el Jebel. O suyo clima, a diferencia d'o norte de Sudán que ye tropical arido u semiarido, ye tropical humedo u subhumedo. Por eixemplo, Yambio, a capital d'Equatoria occidental y a o costato d'o Zaire tien una pluviometría anyal de 1.142 litros con una estación humeda que dura nueu meses.^[2]

S'estima que Sudán d'o Sud tien una población d'uns 8 millons d'habitants,^[3] pero como no bi ha habito censos dende fa decadas iste dato no ye guaire fiable. A economía ye basicament rural y d'agricultura de subsistencia. A partir de 2005 a economía prencipia una transición enta un mayor desembolique en zonas urbanas. Os mals en a economía d'as guerras han estau muit importants.

Historia[editar | modificar o codigo]

Se'n sabe poco d'a historia de Sudán d'o Sud dica que quedó baixo o gubierno d'Echipto en a decada de 1820. Seguntes as tradicions orals as etnias niloticas dinka, nuer, shilluk, y atras habrían dentrato a o país un poquet antis d'o sieglo X. Mientres o periodo d'o sieglo XV a o XIX as emigracions rivals, mas que mas provenients d'a zona de Bahr el Ghazal, levoron a istos pueblos a o suyo puesto actual. A étnia no-nilotica azande, que dentró en o país en o sieglo XVI y fació o estau mas amplo d'a zona, se troba en os districtos de Maridi, Yambio y Tambura districtos en a fraixa de selva pluvial tropical a l'este d'Equatoria y Bahr el Ghazal. En o sieglo XVIII plegó a étnia avungara y a escape s'imposoron a os azande. O poder d'os avungara continó sin cambeos dica a plegata d'os britanics en zaguerías d'o sieglo XIX.^[4]